Posted: Fri Sep 28, 2007 11:53 am
Η μάστιγα των ιχθυοτροφιών και τα μολυσμένα ψάρια τους.
Πρόλογος
Οι υχθυοκαλλιέργιες είναι μια από τις πιο επικερδείς επιχειρήσεις στον τομέα τις παραγωγής φαγητού ανά το παγκόσμιο. Κατά την τελευταία δεκαετία οι φάρμες ψαριών, τσιπούρας και λαυρακιού κυρίως, αναπτύχθηκαν στην χώρα μας και εξαπλώθηκαν σαν καρκίνος σε όλες τις παραθαλάσσιες πόλεις. Ψάρια του ιχθυοτροφείου κυριαρχούν στις ψαραγορές μας και ο απλός κόσμος τα αγοράζει χωρίς να απορεί πως μεγάλωσαν και τι τα ταΐζανε.
Γιατί τα ψάρια που μας πουλούν είναι μολυσμένα???
Απλά, λόγω τις διατροφής τους και του τρόπου ανάπτυξης τους
Διατροφή
H τσιπούρα είναι ψάρι το οποίο στην φύση τις χρειάζεται μια ποικιλία φαγητού για να αναπτυχθεί όπως γαρίδες, καλαμάρια, μικροψαρα και φυτικές ουσίες. Το λαυράκι από την άλλη στην φύση του είναι αρπαχτικό ψάρι το οποίο τρέφεται μόνο με μικροψαρα και άλλα ζώα τις θάλασσας. Η καλλιέργεια των ψαριών αυτών σε άλλες χώρες τις Ευρώπης, εκτός της Κύπρου και της Ελλάδας, γίνεται περισσότερο με ‘οργανικό’ τρόπο. Δηλαδή τα ταΐζουν με τις φυσικές τους τροφές [1]. Στην Κύπρο από την άλλη, τα μεγαλώνουν με τον πιο φθηνό και τοξικό τρόπο που υπάρχει, με τις ψαροτροφες δηλαδή. Η λεγόμενη ψαροτροφη παρασκευάζεται από τα κατάλοιπα νεκρών/χαλασμένων ψαριών και περιέχει υψηλά ποσοστά διοξινών και PCBs [2]. Οι διοξίνες είναι ουσίες μεγάλης τοξικότητας οι οποίες ταξιδεύουν μέσω τις τροφικής αλυσίδας και αποθηκεύονται στο λίπος του σώματος όπου πολύ δύσκολα αποβάλλονται και αποθηκεύονται για χρόνια. Προκαλούν μεταλλάξεις στα ψάρια και φτάνουν στον άνθρωπο μέσο των ψαραγορών. Οι κύριες επιπτώσεις στον άνθρωπο από την κατανάλωση αυτών των ουσιών (μέσω των ψαριών) επηρεάζουν
• Το συκώτι
• Το δέρμα
• Το αναπαραγωγικό σύστημα
• Το ανοσοποιητικό σύστημα
• Τις αισθήσεις και συμπεριφορά [5]
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, γνωρίζοντας ότι τα ψάρια που μεγαλώνουν με αυτό τον τρόπο περιέχουν αυτές τις ουσίες, πέρασε νομοθεσία με τα ανώτατα όρια περιεκτικότητας διοξινών και PCBs. Όμως κάποιες χώρες όπως η Ελλάδα, η Κύπρος και Ιταλία αντέδρασαν σε αυτό τον νόμο λέγοντας ότι πάνω από το 50% των επιχειρήσεων τους επηρεάζεται[3], και συνεχίζουν να κάνουν του κεφαλιού τους.(ΔΗΛΑΔΗ περισσότερο από το 50% των ψαριών στα υχθειοτροφεια της Κύπρου είναι μολυσμένα!!!!)
Τρόπος ανάπτυξης
Τα ψάρια μέσα στα κλουβιά μεγαλώνουν σε μεγάλους πληθυσμούς με το ένα πολύ κοντά στο άλλο, χωρίς ελεύθερο χώρο διακίνησης. Αποτέλεσμα το ένα ψάρι να τρίβεται με το άλλο ή με το κλουβί του ιχθυοτροφείου (ειδικά όταν η θάλασσα είναι φουρτουνιασμένη), πληγώνοντας ετσι το σωμα τους με αποτελεσμα να αρρωσταίνουν και να μεταδίδουν ασθένειες το ένα στο άλλο. Ακόμη, διάφορα παράσιτα όπως οι ψείρες τις θάλασσας προσκολλιούνται πάνω στα ψάρια τις φάρμας. Για αυτούς τους λόγους οι εργάτες των ιχθυοτροφείων πολλές φορές αναμιγνύουν αντιβιοτικά και άλλα φάρμακα μαζί με τις τροφές και τα ρίχνουν στα ψάρια, παρόλα αυτά το 30% των ψαριών συνεχίζουν να πεθαίνουν πρόωρα από τους προαναφερθείς λόγους[4].
Πολλές ήταν οι περιπτώσεις στην Κύπρο όπου επίτηδες ‘ελευθερώθηκαν’ στην θάλασσα άρρωστα ή μεταλλαγμένα ψάρια από τα ιχθυοτροφεία (πιο πρόσφατη φορά ήταν στα μέσα του Ιούλη 2007 στην περιοχή του Ζυγιού). Σε χώρες του εξωτερικού όπως η Αγγλία υπάρχουν αυστηρές νομοθεσίες όπου υποχρεώνουν τον ιδιοκτήτη του ιχθυοτροφείου να αναφέρει τυχόν περίπτωση απόδρασης ψαριών στη θάλασσα και απαγορεύει την εσκεμμένη απελευθέρωση, αλλιώς αντιμετωπίζει μεγάλο πρόστιμο/δικαστήριο.
Επιπτώσεις των ιχθυοτροφείων στη θάλασσα και στον θαλάσσιο πληθυσμό.
Τα ιχθυοτροφεία επηρεάζουν το θαλάσσιο οικοσύστημα με 2 τρόπους.
1. Με την τεράστια ποσότητα ακαθαρσιών και περιττωμάτων που παράγονται
2. Με την απόδραση μεγάλης ποσότητας ψαριού από το κλουβιά.
Οι τεράστιες ποσότητες απόβλητων από τα ιχθυοτροφεία ελευθερώνoται απευθείας στην θάλασσα χωρίς καμιά επεξεργασία (δηλαδή η θάλασσα τριγύρω μετατρέπεται σαν ένα ανοιχτό βόθρο!!). Ακόμη τα περιττώματα από τα ψάρια του κλουβιού επειδή ελευθερώνονται σε μεγάλες ποσότητες δημιουργούν το φαινόμενο του ‘ευτροφισμού’. Δηλαδή λειτουργούν σαν λίπασμα για τα φύκια με αποτέλεσμα αυτά να υπερ-αναπτύσσονται και να εξαπλώνονται σε ακτίνα πολλών χιλιομέτρων από τα ιχθυοτροφεία. Ατράνταχτο παράδειγμα στη Λεμεσό, όπου όταν φυσάει άνεμος ανατολικός τότε η ακτή του Lady’s Mile γεμίζει με φύκια, που δεν εμφανίζονταν εκεί πριν την δημιουργία του ιχθυοτροφείου. Άλλες ουσίες που περιέχονται στα απόβλητα των ιχθυοτροφείων προκαλούν αρνητικές επιπτώσεις στα κεφαλόποδα και δηλητηρίαση των διαφόρων ειδών μυδιών (χάντρες, σωλήνες κτλ)
Το δεύτερο πρόβλημα, καλώς ή κακώς, δεν παρουσιάζεται στη Κύπρο διότι σε περίπτωση απόδρασης όγκου ψαριών από τα ιχθυοτροφεία, η θάλασσα γεμίζει δίκτυα και οι παραλίες με ψαράδες σε χρόνο ρεκόρ. Έτσι τα ψάρια που έχουν αποδράσει δεν προλαβαίνουν να επηρεάσουν το οικοσύστημα (είτε καταναλώνοντας τεράστιες ποσότητες τροφής είτε λόγω υπερπληθυσμού). Όμως σε περιπτώσεις που γλιτώσει κάποιο ψάρι μπορεί να επηρεάσει το οικοσύστημα με γενετικά αρνητικό τρόπο όταν αναπαραχθεί με άλλα ‘άγρια’ ψάρια.
By G.P.
BEng Electrical Engineering
MSc Environmental Engineering
Member of the International Game Fishing Association(IGFA)
Πηγές
[1] http://www.graigfarm.co.uk/fishbass.htm
[2] The Observer newspaper (January 7, 2001),
[3] Sea cage fish farming: an evaluation of environmental and public health aspects (the five fundamental flaws of sea cage fish farming) presented by Dr. Don Staniford at the European Parliament’s Committee on Fisheries public hearing on ‘Aquaculture in the European Union: Present Situation and Future Prospects’
[4] Lymbery, P. CIWF Trust report, "In Too Deep - The Welfare of Intensively Farmed Fish" (2002)
[5] The effects of PCBs and PCDDs
Πρόλογος
Οι υχθυοκαλλιέργιες είναι μια από τις πιο επικερδείς επιχειρήσεις στον τομέα τις παραγωγής φαγητού ανά το παγκόσμιο. Κατά την τελευταία δεκαετία οι φάρμες ψαριών, τσιπούρας και λαυρακιού κυρίως, αναπτύχθηκαν στην χώρα μας και εξαπλώθηκαν σαν καρκίνος σε όλες τις παραθαλάσσιες πόλεις. Ψάρια του ιχθυοτροφείου κυριαρχούν στις ψαραγορές μας και ο απλός κόσμος τα αγοράζει χωρίς να απορεί πως μεγάλωσαν και τι τα ταΐζανε.
Γιατί τα ψάρια που μας πουλούν είναι μολυσμένα???
Απλά, λόγω τις διατροφής τους και του τρόπου ανάπτυξης τους
Διατροφή
H τσιπούρα είναι ψάρι το οποίο στην φύση τις χρειάζεται μια ποικιλία φαγητού για να αναπτυχθεί όπως γαρίδες, καλαμάρια, μικροψαρα και φυτικές ουσίες. Το λαυράκι από την άλλη στην φύση του είναι αρπαχτικό ψάρι το οποίο τρέφεται μόνο με μικροψαρα και άλλα ζώα τις θάλασσας. Η καλλιέργεια των ψαριών αυτών σε άλλες χώρες τις Ευρώπης, εκτός της Κύπρου και της Ελλάδας, γίνεται περισσότερο με ‘οργανικό’ τρόπο. Δηλαδή τα ταΐζουν με τις φυσικές τους τροφές [1]. Στην Κύπρο από την άλλη, τα μεγαλώνουν με τον πιο φθηνό και τοξικό τρόπο που υπάρχει, με τις ψαροτροφες δηλαδή. Η λεγόμενη ψαροτροφη παρασκευάζεται από τα κατάλοιπα νεκρών/χαλασμένων ψαριών και περιέχει υψηλά ποσοστά διοξινών και PCBs [2]. Οι διοξίνες είναι ουσίες μεγάλης τοξικότητας οι οποίες ταξιδεύουν μέσω τις τροφικής αλυσίδας και αποθηκεύονται στο λίπος του σώματος όπου πολύ δύσκολα αποβάλλονται και αποθηκεύονται για χρόνια. Προκαλούν μεταλλάξεις στα ψάρια και φτάνουν στον άνθρωπο μέσο των ψαραγορών. Οι κύριες επιπτώσεις στον άνθρωπο από την κατανάλωση αυτών των ουσιών (μέσω των ψαριών) επηρεάζουν
• Το συκώτι
• Το δέρμα
• Το αναπαραγωγικό σύστημα
• Το ανοσοποιητικό σύστημα
• Τις αισθήσεις και συμπεριφορά [5]
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, γνωρίζοντας ότι τα ψάρια που μεγαλώνουν με αυτό τον τρόπο περιέχουν αυτές τις ουσίες, πέρασε νομοθεσία με τα ανώτατα όρια περιεκτικότητας διοξινών και PCBs. Όμως κάποιες χώρες όπως η Ελλάδα, η Κύπρος και Ιταλία αντέδρασαν σε αυτό τον νόμο λέγοντας ότι πάνω από το 50% των επιχειρήσεων τους επηρεάζεται[3], και συνεχίζουν να κάνουν του κεφαλιού τους.(ΔΗΛΑΔΗ περισσότερο από το 50% των ψαριών στα υχθειοτροφεια της Κύπρου είναι μολυσμένα!!!!)
Τρόπος ανάπτυξης
Τα ψάρια μέσα στα κλουβιά μεγαλώνουν σε μεγάλους πληθυσμούς με το ένα πολύ κοντά στο άλλο, χωρίς ελεύθερο χώρο διακίνησης. Αποτέλεσμα το ένα ψάρι να τρίβεται με το άλλο ή με το κλουβί του ιχθυοτροφείου (ειδικά όταν η θάλασσα είναι φουρτουνιασμένη), πληγώνοντας ετσι το σωμα τους με αποτελεσμα να αρρωσταίνουν και να μεταδίδουν ασθένειες το ένα στο άλλο. Ακόμη, διάφορα παράσιτα όπως οι ψείρες τις θάλασσας προσκολλιούνται πάνω στα ψάρια τις φάρμας. Για αυτούς τους λόγους οι εργάτες των ιχθυοτροφείων πολλές φορές αναμιγνύουν αντιβιοτικά και άλλα φάρμακα μαζί με τις τροφές και τα ρίχνουν στα ψάρια, παρόλα αυτά το 30% των ψαριών συνεχίζουν να πεθαίνουν πρόωρα από τους προαναφερθείς λόγους[4].
Πολλές ήταν οι περιπτώσεις στην Κύπρο όπου επίτηδες ‘ελευθερώθηκαν’ στην θάλασσα άρρωστα ή μεταλλαγμένα ψάρια από τα ιχθυοτροφεία (πιο πρόσφατη φορά ήταν στα μέσα του Ιούλη 2007 στην περιοχή του Ζυγιού). Σε χώρες του εξωτερικού όπως η Αγγλία υπάρχουν αυστηρές νομοθεσίες όπου υποχρεώνουν τον ιδιοκτήτη του ιχθυοτροφείου να αναφέρει τυχόν περίπτωση απόδρασης ψαριών στη θάλασσα και απαγορεύει την εσκεμμένη απελευθέρωση, αλλιώς αντιμετωπίζει μεγάλο πρόστιμο/δικαστήριο.
Επιπτώσεις των ιχθυοτροφείων στη θάλασσα και στον θαλάσσιο πληθυσμό.
Τα ιχθυοτροφεία επηρεάζουν το θαλάσσιο οικοσύστημα με 2 τρόπους.
1. Με την τεράστια ποσότητα ακαθαρσιών και περιττωμάτων που παράγονται
2. Με την απόδραση μεγάλης ποσότητας ψαριού από το κλουβιά.
Οι τεράστιες ποσότητες απόβλητων από τα ιχθυοτροφεία ελευθερώνoται απευθείας στην θάλασσα χωρίς καμιά επεξεργασία (δηλαδή η θάλασσα τριγύρω μετατρέπεται σαν ένα ανοιχτό βόθρο!!). Ακόμη τα περιττώματα από τα ψάρια του κλουβιού επειδή ελευθερώνονται σε μεγάλες ποσότητες δημιουργούν το φαινόμενο του ‘ευτροφισμού’. Δηλαδή λειτουργούν σαν λίπασμα για τα φύκια με αποτέλεσμα αυτά να υπερ-αναπτύσσονται και να εξαπλώνονται σε ακτίνα πολλών χιλιομέτρων από τα ιχθυοτροφεία. Ατράνταχτο παράδειγμα στη Λεμεσό, όπου όταν φυσάει άνεμος ανατολικός τότε η ακτή του Lady’s Mile γεμίζει με φύκια, που δεν εμφανίζονταν εκεί πριν την δημιουργία του ιχθυοτροφείου. Άλλες ουσίες που περιέχονται στα απόβλητα των ιχθυοτροφείων προκαλούν αρνητικές επιπτώσεις στα κεφαλόποδα και δηλητηρίαση των διαφόρων ειδών μυδιών (χάντρες, σωλήνες κτλ)
Το δεύτερο πρόβλημα, καλώς ή κακώς, δεν παρουσιάζεται στη Κύπρο διότι σε περίπτωση απόδρασης όγκου ψαριών από τα ιχθυοτροφεία, η θάλασσα γεμίζει δίκτυα και οι παραλίες με ψαράδες σε χρόνο ρεκόρ. Έτσι τα ψάρια που έχουν αποδράσει δεν προλαβαίνουν να επηρεάσουν το οικοσύστημα (είτε καταναλώνοντας τεράστιες ποσότητες τροφής είτε λόγω υπερπληθυσμού). Όμως σε περιπτώσεις που γλιτώσει κάποιο ψάρι μπορεί να επηρεάσει το οικοσύστημα με γενετικά αρνητικό τρόπο όταν αναπαραχθεί με άλλα ‘άγρια’ ψάρια.
By G.P.
BEng Electrical Engineering
MSc Environmental Engineering
Member of the International Game Fishing Association(IGFA)
Πηγές
[1] http://www.graigfarm.co.uk/fishbass.htm
[2] The Observer newspaper (January 7, 2001),
[3] Sea cage fish farming: an evaluation of environmental and public health aspects (the five fundamental flaws of sea cage fish farming) presented by Dr. Don Staniford at the European Parliament’s Committee on Fisheries public hearing on ‘Aquaculture in the European Union: Present Situation and Future Prospects’
[4] Lymbery, P. CIWF Trust report, "In Too Deep - The Welfare of Intensively Farmed Fish" (2002)
[5] The effects of PCBs and PCDDs